Inleiding
In 2021 is het Beleidskader Duurzaamheid vertaald naar het Duurzaamheidsprogramma Nieuwkoop 2021-2024. Dit programma bevat een overzicht van concrete projecten en activiteiten waarmee de gemeente de komende jaren haar beleidsdoelen wil bereiken. Andere belangrijke opgaven in 2021 waren: het vaststellen van de Regionale Energiestrategie Holland Rijnland (RES 1.0); het opstellen en vaststellen van de Transitievisie Warmte; en het opzetten en uitvoeren van de voucherregelingen energiebesparing RRE(W). Tegelijkertijd is op diverse andere terreinen uitvoering gegeven aan het Duurzaamheidsprogramma.
Regionale Energiestrategie (RES 1.0)
In de zomer van 2021 is de RES 1.0 Holland Rijnland vastgesteld, met het besluit om voor Nieuwkoop een productieplafond te hanteren van 0,08 TWh duurzame elektriciteit per jaar in 2030. Ook heeft de raad besloten om met een afwegingskader sturing te geven aan het toestaan van initiatieven voor zonnevelden. Voor dit kader zijn de voorbereidingen gestart met als eerste stap het uitvoeren van een onderzoek naar het stimuleren van zonnepanelen op grote daken. In 2022 doorlopen we een participatietraject met inwoners en lokale partijen (dorpsraden, GCN/VON), met als doel om uiterlijk medio 2023 het afwegingskader aan de raad voor te leggen.
Transitievisie Warmte (TVW)
We hebben geïnventariseerd welke warmtebronnen interessant zijn voor Nieuwkoop en waar benuttingskansen liggen. Tegelijkertijd is er een participatietraject doorlopen met lokale stakeholders en een klankbordgroep van inwoners. Doel van dit traject was een strategie op te stellen voor het stapsgewijs aardgas vrij maken van dorpen/wijken. Dit heeft tot de inmiddels vastgestelde Transitievisie Warmte (TVW) geleid. Het zwaartepunt van de Transitievisie ligt de komende jaren op het uitvoeren van een wijkgerichte aanpak ter stimulering van energiebesparing. Daarbij zal verder onderzoek gedaan worden naar warmtenetten en innovatieve energiegebiedssystemen.
Voucherregelingen energiebesparing RRE(W)
We hebben drie voucherregelingen beschikbaar gesteld om energiebesparing bij huishoudens te stimuleren. De Duurzaamheidsvouchers voor woningeigenaren (RRE) hebben geleid tot 2499 aanvragen en daarmee een flinke energiebesparing. Daarbij zijn vanuit de RRE-subsidie werving- en opleidingskosten voor energiecoaches en demonstratiematerialen vergoed. Omdat de eerste (landelijke) regeling zich alleen op woningeigenaren richtte, is er een eigen regeling opgetuigd voor huurders. Deze vouchers voor huurders waren minder succesvol door de Covid-19 ‘lockdown’ en leidde tot 235 aanvragen. Tot slot is er een landelijke subsidie van €152.700 verkregen voor de Regeling Reductie Energiegebruik Woningen (RREW). Deze regeling richt zich op zowel huurders als woningeigenaren en loopt door tot in 2022. Bij de raadsbehandeling is deze regeling uitgebreid met 1.250 extra vouchers voor huurders. Hiervoor is €100.000 uit de duurzaamheidsreserve beschikbaar gesteld.
Energieadviezen aan inwoners en bedrijven
In samenwerking met de Gebiedscoöperatie Nieuwkoop (GCN) is in 2021 gestart met de opleiding van 15 energiecoaches. Dit zijn vrijwilligers uit verschillende wijken die buurtgenoten persoonlijk adviseren over verduurzaming van de woning. In samenwerking met Duurzaam Bouwloket zijn er gratis consulten aangeboden aan zelfbouwers om de verduurzamingsmogelijkheden van de nieuwe woning te bespreken. Ook eigenaren van een monument zijn ondersteund met een energieadvies van een onafhankelijk adviseur. Er zijn zes adviezen uitgebracht. Voor het stimuleren van energiebesparing bij bedrijven zijn er 55 energiescans uitgevoerd. Daarbij kwam een adviseur langs, die een rapport opstelde voor energiemaatregelen en de bedrijven hielp in de verdere offerte trajecten.
Communicatieactiviteiten
In 2021 zijn communicatieactiviteiten uitgevoerd om inwoners te informeren over projecten, subsidies en andere relevante zaken met betrekking tot duurzaamheid. Met behulp van nieuwsartikelen, promotiemateriaal, etc. zijn inwoners geïnspireerd om stappen te zetten op het vlak van energiebesparing en woningisolatie. Eén van de georganiseerde evenementen was de Week van de Duurzaamheid, waar aandacht werd geschonken aan energiebesparing, circulariteit, klimaatadaptatie en duurzame mobiliteit. Een andere activiteiten was de duurzaamheidsmarkt en een elektrische vaartocht met een gids van Natuurmonumenten op de Nieuwkoopse Plassen. Eind 2021 is de website www.Duurzaam-Nieuwkoop.nl vernieuwd, uitgebreid en geactualiseerd om inwoners beter te kunnen informeren.
Subsidieregeling Duurzaamheid
In 2021 is een subsidieregeling Duurzaamheid opgesteld om initiatieven van collectieve aard, die gericht zijn op energieneutraliteit, klimaatadaptatie en circulariteit, te stimuleren. Hiervoor is, binnen de Reserve Duurzaamheid, € 100.000 geoormerkt voor uitgaven voor deze regeling. De subsidieregeling is vanaf 1 januari 2022 ingegaan.
Verduurzaming van gemeentelijk vastgoed
Er zijn verschillende energiebesparende maatregelen uitgevoerd aan de gemeentelijke gebouwen om te voldoen aan de energiebesparingsplicht. Deze maatregelen kwamen boven op de uitvoering van het meer jaren onderhoudsplan. De kosten ervan zijn opgenomen in het duurzaamheidsprogramma. De maatregelen waren onder andere: het aanbrengen van energiezuinige ventilatoren en ledverlichting en de wand & leiding isolatie van het bassin van zwembad de Wel.
Duurzaamheid in relatie tot gemeentelijke projecten
In 2021 is het warmtenet onder het bedrijventerrein Schoterhoek II gerealiseerd en in gebruik genomen. Het net wordt gevoed met restwarmte van de naastgelegen afvalwaterzuiveringsinstallatie en met warmte en koude uit de grond via een collectieve warmte koude opslag (WKO). De WKO heeft overcapaciteit waardoor deze mogelijk ook inzetbaar is voor verwarming van het woningbouwproject Teylerspark II. Voor dat laatste is een haalbaarheidsonderzoek opgestart dat in 2022 wordt afgerond. Een ander project waarin duurzaamheid een prominente rol speelt, is het woningbouwproject Buytewech Noord.